Wanda Landowska (ur.
5 lipca
1877
w
Warszawie
, zm.
16 sierpnia
1959
w Lakeville,
USA
) – polska klawesynistka, pianistka, kompozytorka, jedna z najsłynniejszych klawesynistek świata. Urodziła się jako
żydówka
, ale jej rodzice,
adwokat
Marian Landowski i matka Ewelina, ochrzcili się wraz z nią w roku
1892
.
Lekcje
fortepianu
pobierała od czwartego roku życia. Studiowała u
Aleksandra Michałowskiego
w konserwatorium w
Warszawie
, które ukończyła w
1891
. W latach
1893
-
1897
w
Berlinie
studiowała kompozycję u Henryka Urbana – nauczyciela m.in.
Ignacego Paderewskiego
. Jej kompozycje są dziś zapomniane, ale w w początkach XX wieku budziły pewne zainteresowanie. Tym bardziej, że Landowska – jako pierwsza wśród polskich kompozytorek – pisała w stylu nowoczesnym, a nie tradycyjnym, co było typowe w środowisku komponujących pań[1].
W
1899
roku poznała Henryka Lwa, polskiego pisarza i etnografa, który pomógł jej przy pisaniu książki Musique ancienne i z którym wzięła ślub w
Paryżu
w
1900
. Sam związek z Henrykiem miał dla Landowskiej charakter drugoplanowy. Sama zatrudniła pokojówkę, która stała się zarazem kochanką męża. Taki układ im odpowiadał, jako że Landowska była orientacji
homoseksualnej
[].
W Paryżu podjęła się trudnego zadania odrodzenia muzyki
renesansowej
i
barokowej
, skupiając się na grze na
klawesynie
, wówczas całkowicie zapomnianym. Grała na współczesnym instrumencie zbudowanym w
1912
przez firmę
Pleyel
, częściowo na podstawie modeli zachowanych w muzeach.
W
1913
została zaangażowana do berlińskiej szkoły Hochschule für Musik, gdzie otworzyła pierwszą na świecie klasę gry na klawesynie. Koncertowała często w Ameryce i Europie. W lipcu
1927
we
Francji
, w Saint-Leu-la-Forêt założyła L'Ecole de Musique Ancienne (szkołę muzyki dawnej). W latach trzydziestych poznała Denise Restout, która stała się jej życiową partnerką. W
1939
wraz z Restout uciekły na południe Francji, a w
1941
do
USA
. Tam Landowska koncertowała, dawała lekcje i kontynuowała pracę nad nagraniami. Na fortepianie nagrywała dzieła
Mozarta
i
Haydna
, na klawesynie
Bacha
. Zmarła
16 sierpnia
1959
roku w Lakeville w
Connecticut
,
USA
.
Wanda Landowska wychowała wielu wybitnych interpretatorów dzieł dawnych mistrzów, do najwybitniejszych należeli: J. Iturbi, C. Curzon, R. Kirkpatrick, R. Gerlin, M. Trombini-Kazuro, J. Wysocka-Ochlewska,
E. Altberg
, A. Weissenberg i
Rafael Puyana
.
Była także autorką książek poświęconych muzyce dawnej oraz problemom jej wykonawstwa.
Ciekawostka
Decyzją
Międzynarodowej Unii Astronomicznej
jeden z
kraterów
na
Wenus
został nazwany
Landowska
na cześć Wandy Landowskiej.
Przypisy
- ↑ M. Dziadek, L. Moll Oto artyści pełnowartościowi, którzy są kobietami..., Katowice ZKP 2003, s. 29.
Zobacz też
Linki zewnętrzne